Dù đã phát hiện sớm dấu hiệu chậm nói của con, nhiều ba mẹ lo lắng nhưng chưa biết hỗ trợ con như thế nào để con nhanh biết nói. Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây “tất tần tật” về hiện tượng chậm nói ở trẻ để ba mẹ can thiệp cho con đúng cách nhé!
1. Trẻ như thế nào là chậm nói?
Một đứa trẻ được coi là chậm nói khi có những biểu hiện sau:
-
Trẻ 1 tuổi rưỡi nhưng chỉ nói được vài âm, ngôn ngữ không rõ ràng.
-
Khi bố mẹ hoặc người lớn gọi tên, bé không có phản ứng gì.
-
Mặc dù đã 2 tuổi, trẻ chỉ có thể phát âm 1 từ hoặc 1 cụm từ mà không rõ nghĩa.
-
Âm thanh trong giọng nói của bé có sự bất thường.
-
Trẻ không chú ý nghe những gì người lớn nói.
-
Phản ứng với âm thanh của trẻ rất kém.
Nếu trẻ có những biểu hiện trên, cha mẹ nên đưa bé đi khám và thực hiện các kiểm tra cần thiết nhằm đánh giá tình trạng của trẻ và tìm ra phương pháp điều trị phù hợp, giúp trẻ phát triển như những bạn cùng độ tuổi.
2. Vì sao trẻ chậm nói?
Nguyên nhân khiến trẻ chậm nói được phân thành hai nhóm chính: nguyên nhân về thể chất và nguyên nhân tâm lý.
-
Nguyên nhân thể chất thường liên quan đến các vấn đề ở cơ quan phát âm như tai, mũi, họng, hoặc các rối loạn ở não bộ như dị tật bẩm sinh, bại não, hoặc các di chứng từ bệnh lý như xuất huyết não, viêm màng não, gây ra tình trạng chậm nói ở trẻ.
-
Trong khi đó, nguyên nhân tâm lý có thể do môi trường gia đình như quá cưng chiều hoặc thiếu sự quan tâm, hoặc do những sự kiện bất lợi gây ảnh hưởng đến tâm lý trẻ, dẫn đến việc trẻ chậm nói.
3. Chậm nói ở trẻ : Khi nào cần can thiệp?
Để xác định xem trẻ có bị chậm nói hay không, các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đi khám sàng lọc khi bé từ 3 đến 4 tháng tuổi nếu nhận thấy có những dấu hiệu khác thường. Việc này nên được thực hiện tại các cơ sở y tế có đầy đủ chuyên khoa.
Cha mẹ cần lưu ý rằng, nếu trong khoảng thời gian từ 5 đến 12 tháng tuổi, trẻ không có phản ứng gì đáng kể với âm thanh hay giao tiếp với môi trường xung quanh, việc đưa trẻ đi khám ngay lập tức là rất cần thiết để kiểm tra và lên kế hoạch hỗ trợ cũng như điều trị.
Trong giai đoạn từ 15 tháng đến 18 tháng, nếu trẻ không phản ứng khi được gọi, không thể diễn đạt nhu cầu của bản thân và không giao tiếp được nhiều hơn 6 từ với cha mẹ, thì cần phải đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt.
Khi trẻ từ 2 tuổi trở lên, tức là từ 24 tháng trở đi, nếu từ vựng của trẻ vẫn hạn chế, không thể nói được hơn 15 từ và thường nhại lại lời người lớn mà không tự phát âm, hoặc trong khoảng 25 tháng đến 35 tháng, nếu trẻ không biết gọi tên những vật đơn giản như bộ phận cơ thể hay không thể đặt câu hỏi đơn giản cho cha mẹ, thì cũng cần được đưa đến các bệnh viện uy tín để kiểm tra.
Ở độ tuổi từ 3 đến 4 tuổi, những biểu hiện chậm nói sẽ dễ nhận thấy hơn. Nếu trẻ không thể ghép từ thành câu, nói không rõ ràng, ít quan tâm đến xung quanh, không tương tác với bạn cùng trang lứa và thường bám sát cha mẹ, đó là những dấu hiệu cần thiết để đưa trẻ đi khám.
Tóm lại, có khoảng 1/5 trẻ em gặp vấn đề chậm nói, trong khi phần lớn trẻ còn lại sẽ bắt kịp khi trưởng thành từ 3 đến 24 tháng tuổi. Vì vậy, nếu cha mẹ nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi quan sát trẻ, hãy đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra.
4. Chăm sóc phát triển ngôn ngữ ở trẻ chậm nói
Trước tiên, cha mẹ cần chú trọng đến việc chăm sóc và phát triển kỹ năng ngôn ngữ của trẻ theo từng độ tuổi. Trẻ có khả năng nghe và hiểu từ rất sớm, ngay cả trước khi biết nói. Vì thế, cha mẹ nên khuyến khích trẻ thực hành nói qua những cách sau:
-
Cần thường xuyên trò chuyện với trẻ, đọc sách cho trẻ nghe và khuyến khích trẻ chú ý đến mọi người hoặc những đồ vật mà bạn muốn đề cập.
-
Thảo luận về các vật xung quanh hoặc những hoạt động đang diễn ra. Không nên thúc ép trẻ phải nói, nhưng hãy nhớ khen ngợi khi trẻ bắt đầu tập nói.
-
Hãy lắng nghe trẻ, cho trẻ thời gian cần thiết để nghĩ ra những gì mình muốn nói, và thường xuyên động viên như “Con nói rất tốt” để giúp trẻ trở nên tự tin hơn.
-
Dạy trẻ những từ ngữ đơn giản, dễ hiểu. Lý tưởng nhất là dạy trẻ nói thông qua các tình huống trong cuộc sống hàng ngày, tạo ra nhiều bối cảnh khác nhau khi nói về một từ cụ thể.
-
Khuyến khích trẻ nghe nhiều âm thanh đa dạng, cũng như giao tiếp qua hình ảnh hoặc điệu bộ để hỗ trợ quá trình học nói.
-
Cần hạn chế thời gian xem tivi của trẻ, kiểm soát loại chương trình mà trẻ xem. Cha mẹ nên cùng trẻ xem các chương trình như hoạt hình hoặc âm nhạc và thảo luận về các tình tiết, nhân vật, cũng như hội thoại trong phim để giúp trẻ phát triển phản xạ ngôn ngữ.
Nếu đã thực hiện các biện pháp trên mà khả năng ngôn ngữ của trẻ vẫn không tiến triển, bố mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa.
-
Trẻ chậm nói thường có nguyên nhân từ các vấn đề thực thể, chủ yếu là liên quan đến thính lực. Các bác sĩ sẽ cần can thiệp về thính lực cho trẻ. Đối với trẻ bị điếc nhẹ và điếc vừa, việc điều trị trước 5 tuổi thường mang lại kết quả khả quan.
-
Trong các trường hợp điếc do viêm tai hoặc thủng màng nhĩ, trẻ có thể được điều trị bằng phẫu thuật hoặc vá màng nhĩ để cải thiện khả năng nghe. Đối với những trẻ không thể phục hồi thính lực, sẽ cần thiết phải can thiệp bằng máy trợ thính.
-
Ngoài ra, tình trạng chậm nói của trẻ cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tâm lý như tự kỷ hay rối loạn tăng động giảm chú ý. Vì vậy, việc khám và tư vấn với chuyên gia tâm lý sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân khiến trẻ chậm nói và đưa ra các biện pháp can thiệp thích hợp.
Viện Phát Triển Ngôn Ngữ từ Viện Tâm Lý Học Và Phát Triển Mô Hình Giáo Dục (IEPMD) là đơn vị đầu ngành trong can thiệp trẻ tự kỷ, trẻ tăng động giảm chú ý, trẻ chậm nói, chậm phát triển ngôn ngữ, trẻ ngọng, rối loạn âm vị,… Đến với Viện IEPMD, trẻ sẽ được đánh giá và can thiệp bởi những chuyên gia hàng đầu tại Việt Nam, có kiến thức chuyên sâu và tận tâm với trẻ.
Để liên hệ đặt lịch đánh giá và can thiệp tại Viện Tâm Lý Học Và Phát Triển Mô Hình Giáo Dục, ba mẹ vui lòng gọi số Hotline: 0818.636.988 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY
