Hưng cảm là một hội chứng rối loạn tâm thần bao gồm nhiều triệu chứng khác nhau như vui vẻ quá mức và khí sắc tăng lạ thường. Bệnh có thể dẫn đến tình trạng hoang tưởng và gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Cùng tìm hiểu chi tiết về bệnh hưng cảm qua bài viết dưới đây bạn nhé!
1. Hưng cảm là gì?
Hưng cảm là tình trạng rối loạn tâm thần trong một khoảng thời gian, có thể lặp lại thường xuyên. Cơ thể tăng cường mức độ hoạt động đột ngột, quá độ. Người bệnh có thể biểu hiện tăng khí sắc, cảm xúc phấn khích, tăng cường hoạt động và tư duy hưng phấn một cách quá mức.
Hưng cảm khiến người bệnh cảm giác hưng phấn, tràn đầy năng lượng có thể dẫn đến mất ngủ, thèm ăn liên tục. Tuy nhiên, giữa các khoảng thời gian đó, họ có thể biểu hiện tình trạng suy nhược thể chất thậm chí biểu hiện dấu hiệu của trầm cảm gián đoạn.
2. Nguyên nhân
Hiện chưa khẳng định chắc chắn nguyên nhân nào gây ra chứng hưng cảm. Tuy nhiên, một số yếu tố cho thấy có ảnh hưởng đến quá trình biểu hiện bệnh bao gồm:
- Tiền sử gia đình: Theo nghiên cứu, hưng cảm có tính chất gia đình, nghĩa là những người có người thân mắc chứng hưng cảm có nguy cơ biểu hiện bệnh cao. Yếu tố này thường liên quan đến hoàn cảnh sống chung, những vấn đề chung trong cuộc sống hằng ngày,…
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc chống trầm cảm, chất kích thích, rượu,… gây trạng thái hưng phấn cho người dùng. Việc sử dụng lâu ngày hoặc lạm dụng gây cường tác dụng, biểu hiện chứng hưng cảm.
- Cú sốc tâm lý: Một thay đổi quan trọng trong cuộc sống như ly hôn, mất việc, mất khoản tiền lớn hoặc cái chết của người thân… có thể là khởi đầu gây chứng hưng cảm.
- Khó khăn trong cuộc sống: Chấn thương tâm lý hoặc bị lạm dụng, các vấn đề về nhà ở, tiền bạc hoặc cô đơn kéo dài gây căng thẳng về thần kinh có nguy cơ dẫn đến chứng hưng cảm.
- Rối loạn giấc ngủ: Tình trạng thiếu ngủ, thay đổi thói quen khi ngủ khiến người bệnh bị mệt mỏi trong thời gian dài làm tăng nguy cơ mắc chứng hưng cảm.
- Một số vấn đề sức khỏe tâm thần bao gồm rối loạn cảm xúc theo mùa, rối loạn tâm thần sau sinh, rối loạn phân liệt cảm xúc… đều có thể biểu hiện tình trạng hưng phấn đột ngột.
- Tổn hại về thể chất hoặc thần kinh như chấn thương não, u não, đột quỵ, sa sút trí tuệ, lupus thể não hoặc viêm não,…
3. Triệu chứng
Các triệu chứng thường gặp của bệnh hưng cảm
- Tăng mức độ hoạt động quá mức với năng lượng cao bất thường.
- Người bệnh cảm thấy cực kỳ phấn khích với mọi thứ xung quanh, đôi khi tỏ rõ sự hưng phấn quá độ.
- Thường ngủ ít hoặc thậm chí không ngủ nhưng vẫn không cảm thấy buồn ngủ và tràn đầy năng lượng.
- Nói nhiều hơn bình thường, nói liên tục, liến thoắng với sự hào hứng cao. Nói nhiều và nhanh, không quan tâm đến người xung quanh có nghe hay không.
- Suy nghĩ dồn dập: Người bệnh có rất nhiều suy nghĩ trong đầu về nhiều chủ đề trong cùng một lúc. Người xung quanh họ nhận xét đó là sự bay bổng của ý tưởng.
- Khó tập trung vào một việc nào đó: Người bệnh dễ bị phân tâm bởi những thứ xung quanh, những thứ không liên quan đến việc họ đang làm.
- Sự tự tin quá mức, cho rằng bản thân có thể làm tất cả mọi việc, thậm chí thực hiện những hành vi bốc đồng để thể hiện bản thân. Do đó, họ có thể thực hiện những công việc sai lầm, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tiền bạc và cuộc sống.
- Ám ảnh quá mức, bị cuốn hút vào một hoạt động nào đó.
- Thực hiện những hành vi không rõ mục đích, không rõ nguyên nhân.
Các triệu chứng loạn thần
Đôi khi, người bệnh có những khoảng tăng nặng triệu chứng, thể hiện tình trạng loạn thần bao gồm
- Ảo tưởng: Người bệnh có những niềm tin hoặc ý tưởng sai lầm, họ diễn giải thông tin không chính xác. Ví dụ người bệnh thấy có người nhìn mình liền ảo tưởng bản thân bị theo dõi, bị hại dù thực tế không phải vậy.
- Người bệnh có thể có những cảm giác sai về thị giác (ảo giác) hoặc cảm giác sai về thính giác (ảo thanh).
4. Khi nào cần gặp bác sĩ
Một số dấu hiệu cho thấy bạn nên đi khám bác sĩ sớm:
- Thường xuyên trong tình trạng phấn khích quá mức, hào hứng với mọi thứ xung quanh.
Cảm giác bản thân luôn tràn đầy năng lượng. - Nói nhiều hơn trước, nói nhanh, nói nhiều, có thể nói liên tục về các chủ đề khác nhau.
- Có nhiều suy nghĩ trong đầu, có thể thức cả đêm để suy nghĩ về một vấn đề nào đó.
- Thường cảm thấy bất an, lo lắng có người theo dõi, định hãm hại mình.
- Đôi khi nhìn thấy hiện tượng lạ, nghe thấy âm thanh lạ, ngửi thấy mùi lạ mà người khác không thấy.
5. Các phương pháp điều trị hưng cảm
- Sử dụng thuốc
Nếu người bệnh có biểu hiện các triệu chứng hưng cảm, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc chống loạn thần như olanzapin, quetiapin, risperidon,… Nhóm thuốc này có tác dụng kiểm soát cảm xúc và ổn định tinh thần người bệnh. Tùy vào biểu hiện bệnh, bác sĩ có thể chỉ định kết hợp với nhóm thuốc chống động kinh như valproate (Deparkin) và carbamazepine (Tegretol),… - Tâm lý liệu pháp
Liệu pháp tâm lý bao gồm nhiều kỹ thuật khác nhau, điều trị thông qua tác động vào tâm lý người bệnh. Bác sĩ chuyên khoa sẽ tiếp xúc với người bệnh để tìm hiểu về các yếu tố nguy cơ gây khởi phát bệnh. Từ đó, người bệnh sẽ dần được gỡ bỏ gánh nặng tâm lý, loại bỏ yếu tố kích thích gây bệnh. Ngoài ra, liệu pháp nhận thức hành vi còn được thực hiện với mục đích loại bỏ những nhận thức sai lầm. Qua đó, người bệnh sẽ nhìn nhận đúng với thực tế và khỏi các triệu chứng ảo giác hay ảo tưởng. Gia đình đóng vai trò quan trọng trong điều trị hưng cảm. Người bệnh luôn cần người nhà đồng hành, chia sẻ và thấu hiểu họ. Sau khi hồi phục, gia đình là điểm tựa để họ tái hòa nhập với cộng đồng. - Liệu pháp sốc điện
Liệu pháp sốc điện được cân nhắc chỉ định trong trường hợp hưng cảm nặng và có biểu hiện tình trạng rối loạn lưỡng cực. Biện pháp sử dụng dòng điện với hiệu thế thấp đi qua não trong thời gian ngắn để ức chế tạm thời dẫn truyền thần kinh, loại bỏ tình trạng hưng cảm quá mức.
Nguồn: Nhà thuốc An Khang
