Trẻ em trong độ tuổi từ 0 đến 2 rất được ba mẹ quan tâm và theo dõi vì đây là thời điểm “vàng” để các bé bắt đầu phát triển các kỹ năng cơ bản như đi, nói và ăn. Tuy nhiên, không phải lúc nào trẻ cũng phát triển theo đúng trình tự, và có thể gặp phải tình trạng chậm nói. Vậy nguyên nhân nào gây ra hiện tượng này? Cha mẹ hãy đọc bài viết dưới đây để hiểu rõ về tình trạng chậm nói của trẻ nhé!
1. Bệnh chậm nói ở trẻ là gì?
Hiện nay số lượng trẻ chậm nói đang có chiều hướng gia tăng. Ở một số trẻ, tình trạng này có thể chỉ là tạm thời và theo thời gian, khả năng ngôn ngữ sẽ phát triển tốt hơn. Tuy nhiên, ở một số trường hợp khác, chậm nói có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp phải một số vấn đề sức khỏe cần có sự can thiệp y tế. Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, việc nhận biết các dấu hiệu của trẻ chậm nói là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời.
Trẻ chậm nói là tình trạng khi trẻ không hoàn thành các mốc phát triển ngôn ngữ theo đúng độ tuổi, ví dụ như đến 2 tuổi mà vẫn chưa nói được khoảng 50 từ đơn hoặc không có khả năng tạo từ ghép. Có nhiều lý do dẫn đến tình trạng này, có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe như nghe kém, bại não hay chậm phát triển trí tuệ, v.v. Ba mẹ có thể tìm hiểu qua một số nguyên nhân dưới đây.
2. Nguyên nhân
Trẻ chậm nói có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Sau đây là những khả năng có thể dẫn đến bệnh chậm nói ở trẻ:
2.1 Khả năng nghe kém, điếc
Trẻ em có khả năng nghe kém có thể gặp khó khăn trong việc hình thành và phát triển khả năng ngôn ngữ, dẫn đến việc nói không rõ ràng. Cha mẹ có thể chú ý đến một số dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp vấn đề về thính lực hoặc nghe kém, bao gồm:
-
Trẻ không nhận ra người hoặc vật khi được gọi tên, nhưng lại nhận diện được qua cử chỉ.
-
Trẻ không có phản xạ giật mình khi nghe tiếng động lớn.
-
Trẻ thường bối rối và không xác định được hướng phát ra âm thanh.
Trẻ chậm nói do nghe kém, điếc
2.2 Chậm nói do tật dính thắng lưỡi
Dính thắng lưỡi là một dị tật bẩm sinh gây khó khăn cho trẻ trong việc nuốt cũng như phát âm, dẫn đến tình trạng nói ngọng. Khi phát hiện trẻ gặp phải tình trạng dính thắng lưỡi, nếu được can thiệp cắt thắng lưỡi kịp thời, tình trạng nói ngọng và chậm nói của trẻ sẽ có cải thiện đáng kể.
Trẻ chậm nói do dị tật dính thắng lưỡi
2.3 Chậm nói do tự kỷ
Chậm nói là một trong những biểu hiện đặc trưng ở trẻ em mắc chứng tự kỷ. Nếu các bậc phụ huynh nhận thấy những dấu hiệu bất thường ở trẻ nên đưa trẻ đi kiểm tra sớm để kiểm tra xem liệu có mối liên hệ giữa tình trạng chậm nói và hội chứng rối loạn phổ tự kỷ hay không.
“Tự kỷ là một nhóm các rối loạn phát triển thần kinh, được xác định bởi sự giao tiếp và tương tác xã hội hạn chế, các hành vi lặp lại và cố định, cùng với sự phát triển trí tuệ không đồng đều, đôi khi kèm theo khuyết tật về trí tuệ.”
2.4 Thiểu năng trí tuệ
Trẻ em bị thiểu năng trí tuệ thường gặp khó khăn trong việc học và sử dụng ngôn ngữ, bao gồm cả khả năng hiểu và diễn đạt suy nghĩ. Các em có thể gặp trở ngại trong việc nhận biết âm thanh, từ ngữ, cấu trúc ngữ pháp và cách sử dụng ngôn ngữ. Điều này dẫn đến khả năng nói của trẻ bị chậm trễ.
Ảnh minh họa: Trẻ em thiểu năng trí tuệ thường gặp khó khăn trong việc học và sử dụng ngôn ngữ
2.5 Các vấn đề về thần kinh
Một số rối loạn thần kinh có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ chậm nói. Tình trạng này thường xảy ra khi có sự bất ổn trong cấu trúc não, đặc biệt là ở khu vực điều khiển ngôn ngữ. Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc phát âm do không thể phối hợp các động tác của môi, lưỡi và hàm. Một số rối loạn thần kinh có thể kể đến bao gồm:
-
Bại não
-
Loạn dưỡng cơ
-
Chấn thương sọ não
2.6 Môi trường sống hạn chế giao tiếp
Môi trường sống thiếu sự tương tác có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển ngôn ngữ và khả năng giao tiếp của trẻ. Khi trẻ không được quan tâm, chơi một mình, hoặc quá mải mê vào điện thoại, iPad, trong khi bố mẹ ít giao tiếp, điều này dẫn đến việc trẻ chỉ tiếp nhận thông tin một chiều. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ có thể gặp phải vấn đề chậm nói.
Hơn nữa, trẻ em lớn lên trong môi trường gia đình song ngữ cũng có thể bị tác động. Bộ não của trẻ phải lao động nhiều hơn để xử lý và vận dụng đồng thời hai ngôn ngữ, do đó, trẻ có thể cần thêm thời gian để bắt đầu nói một hoặc cả hai ngôn ngữ đó.
Chậm nói ở trẻ có thể bắt nguồn từ các yếu tố môi trường, nhưng cũng cần phải loại trừ khả năng có các vấn đề sức khỏe thực thể. Cha mẹ nên chú ý đến những dấu hiệu chậm nói ở trẻ và tìm kiếm sự tư vấn y tế sớm, tránh tâm lý chờ đợi và hy vọng trẻ sẽ tự nhiên biết nói, có thể bỏ lỡ giai đoạn phát triển quan trọng.
Viện Phát Triển Ngôn Ngữ từ Viện Tâm Lý Học Và Phát Triển Mô Hình Giáo Dục (IEPMD) là đơn vị đầu ngành trong can thiệp trẻ tự kỷ, trẻ tăng động giảm chú ý, trẻ chậm nói, chậm phát triển ngôn ngữ, trẻ ngọng, rối loạn âm vị,… Đến với Viện IEPMD, trẻ sẽ được đánh giá và can thiệp bởi những chuyên gia hàng đầu tại Việt Nam, có kiến thức chuyên sâu và tận tâm với trẻ.
Để liên hệ đặt lịch đánh giá và can thiệp tại Viện Tâm Lý Học Và Phát Triển Mô Hình Giáo Dục, ba mẹ vui lòng gọi số Hotline: 0818.636.988 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY
