Trẻ chậm nói : 5 dấu hiệu nhận biết và cách dậy trẻ

1. Thích sử dụng hành động hơn là lời nói

Trẻ thích sử dụng hành động hơn lời nói

6. Không thể diễn đạt câu hoàn chỉnh

Trẻ chậm nói nguyên nhân là do đâu?

1. Chậm nói do yếu tố môi trường

Nguyên nhân trẻ chậm nói đầu tiên là do môi trường. Như đã đề cập trước đó, sự phát triển ngôn ngữ, khả năng nói và tính cách của trẻ có sự liên quan trực tiếp đến môi trường sống. Ví dụ, nếu cha mẹ thường xuyên trò chuyện, tương tác với trẻ và đưa con ra ngoài, trẻ có xu hướng trở nên tự tin và nói nhiều. Ngược lại, nếu cha mẹ ít nói chuyện và trẻ chỉ ở trong nhà, trẻ sẽ ít nói và chậm phát triển ngôn ngữ.

Sự tiếp xúc quá nhiều với điện thoại cũng có thể làm giảm chức năng ngôn ngữ và giao tiếp của trẻ. Hiện nay, nhiều cha mẹ vì bận rộn hoặc không biết cách thúc đẩy tương tác, cho trẻ xem điện thoại hoặc TV để trẻ yên tĩnh. Dần dần, trẻ sẽ trở nên nghiện các thiết bị đó. Tình trạng trẻ chậm nói thường liên quan đến việc trẻ thường xem điện thoại quá nhiều, nhưng cha mẹ lại không chú ý đến vấn đề này. Đặc biệt, việc xem quá nhiều các chương trình nước ngoài cũng có thể làm rối loạn ngôn ngữ và gây khó khăn trong quá trình điều trị.

Cho con tiếp xúc điện thoại nhiều là một nguyên nhân trẻ chậm nói

Môi trường sống căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Nếu trẻ sống trong môi trường căng thẳng, tiêu cực hoặc có bạo lực, trẻ có thể mắc các rối loạn tâm lý từ giai đoạn sớm, gây chậm phát triển ngôn ngữ, hành vi và nhận thức, cũng như làm trẻ trở nên khác biệt so với bạn bè cùng trang lứa.

1. Theo dõi phát triển ngôn ngữ của trẻ

• Trẻ có khả năng hiểu và sử dụng từ ‘không’ và các từ ngắn gọn khác.
• Trẻ có thể bắt đầu sử dụng ngôn ngữ hình ảnh và cử chỉ để diễn đạt ý muốn.
• Trẻ có thể bắt đầu nói các từ khác nhau và sử dụng từ để thể hiện nhu cầu và mong muốn của mình.

• Trẻ có thể sử dụng từ và cụm từ đơn giản để diễn đạt ý kiến và yêu cầu.
• Trẻ có thể sử dụng các từ chỉ vị trí và mô tả đơn giản (như “trên”, “dưới”).
• Trẻ có thể bắt đầu ghép các từ lại với nhau để tạo thành câu ngắn.

• Trẻ 3 tuổi không sử dụng đại từ nhân xưng nào (con, mẹ, ba).
• Không thể ghép các từ thành một câu ngắn, ví dụ: “Mẹ giúp con”,” Muốn uống nữa”
• Không hiểu những chỉ dẫn hoặc câu hỏi ngắn, ví dụ: “Lấy giày của con và đặt lên giá”, “Trưa nay con muốn ăn gì?”
• Lời nói của trẻ phát ra rất không rõ ràng, khiến người trong nhà và người ngoài đều không hiểu.
• Thường xuyên lắp bắp, rất khó phát ra âm thanh hay từ ngữ, khi nói vẻ mặt trẻ nhăn nhó.
• Trẻ không đặt câu hỏi.
• Ít quan tâm hoặc thậm chí không quan tâm gì đến sách truyện.
• Không quan tâm và không tương tác với những trẻ khác.
• Đặc biệt, trẻ rất khó tách khỏi bố mẹ.

• Trẻ chưa thể phát âm thành thục hầu hết các phụ âm.
• Chưa hiểu được khái niệm “giống nhau” và “khác nhau”.
• Trẻ không sử dụng đại từ nhân xưng “con” và “mẹ” đúng cách.

2. Chú ý đến giao tiếp của trẻ

• Không bập bẹ khi 12 tháng tuổi
• Không biết ra hiệu (chỉ ngón trỏ, vẫy tay, bắt tay…) khi 12 tháng tuổi
• Không nói được từ đơn khi 16 tháng tuổi
• Không tự nói câu 2 từ khi 24 tháng tuổi (không tính việc trẻ lặp lại lời nói)
• Mất kỹ năng ngôn ngữ hoặc kỹ năng giao tiếp ở bất kỳ lứa tuổi nào

Cách dậy trẻ chậm nói hiệu quả tại nhà

1. Tạo ra một môi trường ngôn ngữ: Tạo ra một môi trường giàu ngôn ngữ trong gia đình bằng cách tương tác nhiều với trẻ. Hãy trò chuyện, hát, đọc sách và mô phỏng các tình huống hàng ngày cùng con. Đồng thời, hãy cung cấp cho con nhiều cơ hội nghe và tham gia vào các hoạt động xã hội, như đi chơi, tham gia câu lạc bộ hoặc gặp gỡ bạn bè.
2. Đọc sách và câu chuyện: Đọc sách và câu chuyện thường xuyên với trẻ giúp mở rộng vốn từ vựng và khuyến khích con phát triển khả năng ngôn ngữ. Hãy chọn các sách phù hợp với tuổi của trẻ, nhấn mạnh lên hình ảnh và ngôn ngữ dễ hiểu. Khi đọc, hãy tạo ra các hoạt động tương tác như hỏi đáp, kể lại câu chuyện hoặc yêu cầu con chia sẻ suy nghĩ về nội dung của câu chuyện.
3. Tạo thói quen nói chuyện: Tạo thói quen nói chuyện với trẻ trong suốt ngày, bằng cách hỏi thăm, trò chuyện về những điều con quan tâm và sử dụng ngôn từ đơn giản, dễ hiểu. Cần lắng nghe và ghi nhận những nỗ lực của trẻ trong việc nói và học từ. Hãy đặt các câu hỏi mở và khuyến khích con cung cấp câu trả lời dài hơn, thay vì đơn giản là “có” hoặc “không”.
4. Sử dụng trò chơi và hoạt động học tập: Sử dụng các trò chơi và hoạt động học tập để thúc đẩy khả năng ngôn ngữ của trẻ. Chơi các trò chơi từ vựng, xếp hình, ghép cặp từ hoặc thực hiện các hoạt động như kể chuyện, mô tả tranh và đặt câu hỏi. Đối với trẻ chậm nói, hãy bắt đầu với các hoạt động đơn giản và dần dần tăng độ phức tạp theo khả năng của trẻ.
5. Sử dụng công nghệ: Sử dụng công nghệ là một cách thu hút và khuyến khích trẻ nói. Có thể sử dụng ứng dụng di động hoặc các chương trình học trực tuyến có tính tương tác để giúp trẻ tăng cường từ vựng và phát triển khả năng ngôn ngữ.
6. Tìm sự giúp đỡ chuyên gia: Nếu bạn cảm thấy quá lo lắng về việc trẻ chậm nói và không thấy tiến bộ sau một thời gian, hãy tìm sự giúp đỡ từ các chuyên gia như nhà giáo dục hay nhà phát triển trẻ em. Chuyên gia có thể cung cấp đánh giá chính xác về hành vi và đề xuất các phương pháp và hoạt động phù hợp để tăng cường khả năng nói của trẻ.